Ανθολόγιο

Η γενίκευση είναι ένα πολιτικό τελετουργικό εξουδετέρωσης. Δεν επιθυμεί τη διαύγεια, καθώς επιδιώκει τη διάλυση του διάκριτου. Δεν λειτουργεί ως θεωρητικός φακός. Όμως λειτουργεί ως ατμός, ως εξάτμιση της ιδιοπροσωπίας μέσα στο χυδαίο συλλογικό. Η γενίκευση δεν κατανοεί — εκβιάζει. Δεν ερμηνεύει — ακυρώνει. Κι εν προκειμένω, δεν κρίνει την Εκκλησία, την παύει.

Η Εκκλησία δεν είναι τα σκάνδαλα. Η Εκκλησία δεν είναι η αθλιότητα του επισκόπου που τιμολογεί ιερές εικόνες, ούτε ο ηγούμενος που επιδεικνύει βυζαντινούς θήλακες Ευαγγελίων σε παρακρατικούς μεσίτες εγκλήματος. Η Εκκλησία δεν είναι ο οργανωμένος μηχανισμός εξαργύρωσης του ιερού σε μαύρο χρήμα. Ούτε το κινητό που περιέχει τα ντοκουμέντα της εκτροπής, τα πορνογραφήματα της ατιμίας. Αυτά δεν είναι Εκκλησία. Είναι παθολογία ιερού σχήματος, είναι εκπτώχευση του λειτουργικού προσώπου, είναι η απομείωση του ιερού σε μηχανισμό εντυπώσεων και αναπαραγωγής κύρους.

Η Εκκλησία δεν είναι ο θεσμός. Είναι το σώμα το αλλοτριωμένο από κάθε θεσμικότητα. Είναι το μη-διαχειρίσιμο, το ακατανόητο, το μη προσμετρήσιμο. Η Εκκλησία δεν είναι το corpus μιας ηθικής ιεραρχίας. Είναι η υπέρβαση κάθε ηθικής, είναι η συντριβή της καθαρτικής εμμονής του κόσμου να βρει ενόχους.
Το σκάνδαλο, όταν γίνεται αντικείμενο γενίκευσης, μετατρέπεται από συμβάν σε κατηγορία. Και η κατηγορία δεν αφορά πλέον το συγκεκριμένο πρόσωπο, αλλά την ίδια τη δομή. Η γενίκευση παράγει ένα νέο δόγμα: η Εκκλησία είναι όλοι οι προδότες της. Όμως, αυτή η εξίσωση δεν είναι αλήθεια. Είναι πολιτική ευκολία, είναι πολιτισμικός μηδενισμός με θεολογική μεταμφίεση, είναι το σχήμα μέσω του οποίου η αθεΐα αποκτά βιοπολιτική επιβεβαίωση.

Η Εκκλησία δεν είναι αυτό που φαίνεται. Και ούτε ποτέ υπήρξε. Γι’ αυτό και ενοχλεί. Γιατί δεν είναι πρόσωπο PR, δεν είναι θεσμός πολιτιστικής συνέχειας. Η Εκκλησία είναι το αδιαφανές υπερώο της ύπαρξης, το σημείο όπου η ανθρώπινη φθορά γίνεται υλικό θείας μεταβολής. Η Εκκλησία είναι το σημείο της καμπής, όχι της διαχείρισης. Γι’ αυτό και διασύρεται. Ό,τι δεν διαχειρίζεται, ακυρώνεται. Ό,τι δεν μετριέται, λοιδορείται. Ό,τι δεν μεταφράζεται, γελοιοποιείται.

Όμως η Εκκλησία δεν είναι εκεί για να δικαιωθεί. Είναι εκεί για να αποτύχει υπέρ του ανθρώπου. Η Εκκλησία δεν είναι η επιτυχία της θεολογίας της. Είναι το σώμα της αποτυχίας που έγινε Χάρις. Η Εκκλησία είναι εκεί όπου ο ένας μπορεί να είναι άγιος και ο διπλανός του να είναι διάβολος. Κι όμως να κοινωνούν από το ίδιο ποτήριο.

Η κοινή γνώμη δεν το αντέχει αυτό. Θέλει μια Εκκλησία καθαρή, υποδειγματική. Θέλει ελεγχόμενη πνευματικότητα. Θέλει λευκούς τοίχους και καμπάνες με άδεια. Θέλει μια Εκκλησία αποστειρωμένη, με ISO. Θέλει Εκκλησία άνευ σταυρού. Γιατί ο σταυρός, αν δεν είναι διακοσμητικός, γίνεται φρίκη.

Το πρόβλημα όμως δεν είναι η Εκκλησία. Το πρόβλημα είναι το βλέμμα μας προς την Εκκλησία. Ένα βλέμμα που έχει μάθει να αναγνωρίζει μόνον εξουσία και ποτέ σχέση. Ένα βλέμμα που έχει εθιστεί στην αναπαράσταση και δεν μπορεί να ανεχθεί το ανεξήγητο. Η Εκκλησία δεν εξηγείται. Επιτελείται. Και η επιτέλεσή της απαιτεί την αποδοχή της σιωπής, όχι την λεκτική επιθετικότητα της απόγνωσης.

Σήμερα, η Εκκλησία διασύρεται όχι για όσα έκανε, αλλά για όσα δεν μπορούν να ερμηνευτούν. Για τη Χάρη που δεν υπακούει στον έλεγχο. Για το μυστήριο που επιμένει να μην αποκαλύπτεται στα ΜΜΕ. Η Εκκλησία δεν είναι το σκάνδαλο. Είναι η υπενθύμιση ότι το Άγιο δεν καταργείται ούτε από την προδοσία των φορέων του. Είναι το σώμα που δεν πεθαίνει από την εκτροπή των μελών του.
Το σκάνδαλο δεν είναι η Εκκλησία. Το σκάνδαλο είναι η αδυναμία μας να αναγνωρίσουμε το Άγιο μέσα από την παραμόρφωση. Το σκάνδαλο είναι η απώλεια της διάκρισης, η κατάργηση της ικανότητας να δούμε πίσω από το γεγονός τον Θεό.

Η Εκκλησία δεν είναι τα σκάνδαλά της. Η Εκκλησία είναι ο τόπος της αναίτιας συγχώρεσης. Είναι εκεί που το κακό δεν εκτελείται αλλά μεταστοιχειώνεται. Κι αν κάτι πρέπει να κριθεί, δεν είναι η Εκκλησία — είναι η επιθυμία του κόσμου να την διαλύσει για να μη χρειάζεται να την συναντήσει ξανά.
Η Εκκλησία δεν είναι ο κόσμος. Και γι’ αυτό ακριβώς, ο κόσμος θα την μισεί όσο και την έχει ανάγκη.
Manos Lambrakis

Προσκυνητής