Επίκαιρα

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς: Περί του αγίου Σιλουανού του Αθωνίτου (Με τον οποίο είχε συνομιλήσει αρκετές φορές προσωπικά)

Όταν κάποιος επισκεφθή το Άγιον Όρος και δη τους ταπεινούς καλογήρους, μπορεί να συλλογισθή και να σκεφθή ότι αυτοί ζούν τεμπέλικη ζωή και χωρίς σκοπό. Αυτό φαίνεται έτσι, όταν κάποιος βλέπη τα πράγματα εξωτερικά.

Γιατί λίγοι είναι εκείνοι που θα μπορούσαν να καταλάβουν τον φοβερό και χωρίς διακοπή πόλεμο που γίνεται μέσα στις ψυχές των μοναχών.

Αυτός ο πόλεμος είναι σχεδόν υπερφυσικός, αόρατος, και (διεξάγεται) όχι μόνον εναντίον των δαιμονικών δυνάμεων των αρχόντων του σκότους, αλλά για τους αρχαρίους και εναντίον της σαρκός, δηλαδή κατά της σαρκικής επιθυμίας και των παθών.

Στα γραπτά του ο πατήρ Σιλουανός [νυν όσιος Σιλουανός ο Αθωνίτης] περιγράφει πως αυτός ο πόλεμος τον έφερε στην απόγνωσι και σχεδόν μέχρι την αυτοκτονία. Η Παναγία Θεοτόκος φανερώθηκε σ ̓ αυτόν όταν περνούσε τον δυσκολώτερο πόλεμο κατά των παθών και τον απεκάθηρε από τις ακαθαρσίες, τις σαρκικές επιθυμίες και τους λογισμούς.

Ο Χριστός φανερώθηκε σ ̓ αυτόν και τον ενδυνάμωσε, ώστε να νικήση και να βασιλεύση επάνω στους γηΐνους λογισμούς και τα πονηρά πνεύματα. Και έτσι αφού πέρασε ένα τέταρτο αιώνος με δυνατό και κοπιαστικό πόλεμο, έφθασε στην νίκη. Ενώ μέχρι τότε αναζητούσε τον Θεό, έφθασε στην θεογνωσία, και από μαθητής, έγινε διδάσκαλος.

Ο Γέροντας Σιλουανός ήταν και δικός μου διδάσκαλος. Μία φορά τον ρώτησα:

– Πάτερ Σιλουανέ, μήπως αυτός ο πολύς κόσμος φέρνει ταραχή στον νου σας και στην προσευχή σας; ∆εν θα ήταν καλλίτερα για σας να πάτε σ ̓ ένα ασκητήριο στα Καρούλια και εκεί να ζήτε μέσα στην ειρήνη, όπως ο π. Θεοδόσιος, ο π. Αρτέμιος, ο π. ∆ωρόθεος και ο π. Καλλίνικος; Είτε να ζήτε σ ̓ ένα απομονωμένο σπήλαιο, όπως ο π. Γοργόνιος;

– Εγώ ζω στο σπήλαιο, μου απήντησε ο π. Σιλουανός. Το σώμα μου είναι το σπήλαιο της ψυχής μου. Και η ψυχή μου είναι σπήλαιο του Αγίου Πνεύματος. Και εγώ αγαπώ τον λαό του Θεού και τον διακονώ, χωρίς να βγαίνω από το σπήλαιό μου.

Παρά την προθυμία του να διακονή τον κάθε ένα και την θαυμαστή μετριοφροσύνη και πρόθυμη φιλοστοργία του, μιλούσε για τον Θεό με εξαίρετο ενθουσιασμό και με την παρρησία που θα μιλούσε κάποιος για έναν φίλο του:

– Εγώ γνωρίζω τον Θεό. Αυτός είναι φιλόστοργος, αγαθός, ταχύς εις βοήθειαν.

Όταν τα έλεγε αυτά ο Γέροντας, κάποιος μοναχός, ο π. Θεοφάνης, τα άκουγε με φόβο και σκεπτόταν ότι ο Σιλουανός έχει χάσει τον φόβο του Θεού. Αργότερα όμως όταν διάβασε τα συγγράμματα του π. Σιλουανού, ο π. Θεοφάνης άλλαξε γνώμη και είπε: «ο π. Σιλουανός προχώρησε και έφθασε στα μέτρα των Πατέρων της Εκκλησίας».

Εγώ νομίζω ότι τα κείμενα του πατρός Σιλουανού θα έπρεπε να πάρουν θέσι ανάμεσα στα βιβλία της ψυχολογίας. Αν και για κανένα άλλο λόγο, τουλάχιστον για να επιβεβαιώσουν ότι (ο συγγραφέας τους) ήταν ένας πνευματικός πολεμιστής του 20ου αιώνος και για να επικυρώσουν όσα εδίδαξαν και έγραψαν δοξασμένοι Πατέρες της Εκκλησίας.

Υπάρχει και κάτι καινούργιο ανάμεσα στις διδαχές του πατρός Σιλουανού: «Κράτα τον νου σου στον Άδη και μη απελπίζεσαι». Εκφράζει (με τον λόγο αυτό ) μία παρότρυνσι και υπόμνησι κατα της μελαγχολίας και της ακηδίας.

Εγώ προσωπικά ποτέ δεν άκουσα τέτοια λόγια. Σπουδαία είναι και η άλλη έκφρασις: «η αγάπη είναι ανώτερη από την γνώσι (γνωσιολογία)».

Αυτή ήταν η καθημερινή και θεμελιώδης διδασκαλία του αγίου Σιλουανού. Με την αγάπη του, που συνοδευόταν από την με τα δακρύων προσευχή του, συγχωρούσε τις αμαρτίες των αμαρτωλών, στήριζε τους αδυνάτους, διόρθωνε αυτούς που έκαναν πονηρά έργα, θεράπευε τους αρρώστους, ειρήνευε τους ανέμους.

Στο μοναστήρι έκανε κοπιαστική εργασία. Είχε την αποθήκη με τα βαρειά αντικείμενα. Κάποτε του είπα ότι οι Ρώσοι μοναχοί βρίσκονται σε μεγάλη ταραχή, λόγω της τυραννίας των μπολσεβίκων στην Ρωσική Εκκλησία του Θεού. 

Τότε αυτός απήντησε: «και εγώ στην αρχή είχα ταραχή γι ̓ αυτό το θέμα. Μετά όμως από πολύ προσευχή μου ήλθαν οι εξής λογισμοί: “ο Κύριος αγαπά ανέκφραστα όλους”. Εκείνος γνωρίζει τα σχέδια όλων και τον καιρό του καθενός. Ο Κύριος επέτρεψε τον διωγμό στον Ρωσικό λαό γιά κάποιο μελλοντικό καλό. Εγώ δεν μπορώ να το καταλάβω ούτε να το σταματήσω. Μου μένει μόνο η προσευχή και η αγάπη. Αυτά λέγω εγώ στους αδελφούς που έχουν ταραχή: “Εσείς μπορείτε να βοηθήσετε την Ρωσία μόνο με την προσευχή και την αγάπη. Ο θυμός και οι κραυγές εναντίον των αθέων δεν διορθώνουν τα πράγματα”». 

Από την ετήσια περιοδική έκδοση, «Όσιος Γρηγόριος», τεύχος 30, 2005, της Ιεράς Μονής Οσίου Γρηγορίου Αγίου Όρους.