Ο ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΜΟΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ-ΔΙΗΓΗΣΗ
Πρίν ποῦμε τό θέμα πού θά συζητήσουμε σήμερα, θά ἤθελα νά σᾶς ἀναφέρω δύο ἀληθινά περιστατικά.
Τό πρῶτο συνέβη τό ἔτος 988 μ.Χ.. Ὁ ἡγεμόνας τῶν Ρώσων Βλαδίμηρος ἔστειλε μιά ἀντιπροσωπεία σέ διάφορα μέρη τοῦ κόσμου μέ ἀποστολή νά τοῦ φέρουν πληροφορίες γιά τίς διάφορες θρησκεῖες, ὥστε νά διαλέξει τήν καλύτερη. ῾Η ἀντιπροσωπεία αὐτή, ὅταν ἐπέστρεψε, ἀνήγγειλε στόν ἡγεμόνα ὅτι ἀπό ὅλα ὅσα εἶδαν καί ἄκουσαν, αὐτό πού τούς καταγοήτευσε ἦταν ἡ θεία Λειτουργία τῶν ᾿Ορθοδόξων στήν ῾Αγία Σοφία τῆς Κωνσταντινουπόλεως· «Δέν ξέρουμε ἄν βρισκόμασταν στή γῆ ἤ στόν οὐρανό», τοῦ εἶπαν χαρακτηριστικά[2] . Ὁ καθένας ἀπό ὅσους παρευρίσκονται στή θεία Λατρεία, ἀλλά καί ὅλοι μαζί ὡς ἕνα σῶμα προσφέρουμε διά τῆς θείας Εὐχαριστίας «Χριστόν ἐσφαγιασμένον ὑπέρ τῶν ἡμετέρων ἁμαρτημάτων» καί μέ τόν τρόπο αὐτό ἐκζητοῦμε τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Κατά τήν θεία Λειτουργία οἱ πιστοί ἔχουν τήν εὐλογίαν νά κοινωνοῦν τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Κυρίου ᾿Ιησοῦ «εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καί εἰς ζωήν αἰώνιον». Μή λησμονοῦμε τόν λόγο τοῦ Κυρίου: «ὁ τρώγων μου τὴν σάρκα καὶ πίνων μου τὸ αἷμα ἐν ἐμοὶ μένει, κἀγὼ ἐν αὐτῷ» (Ἰω. ς΄ 56).
γ) Μαζί μέ ὅλα αὐτά τά μεγάλα καί ἅγια, νά προσθέσουμε ὅτι ἡ θεία Λειτουργία εἶναι γεμάτη καί μέ ἱερά αἰτήματα (πνευματικά καί ὑλικά), τά ὁποῖα ὁ μικρός καί ἐνδεής ἄνθρωπος ζητεῖ ἀπό τόν οὐράνιο Πατέρα (θυμηθεῖτε τά «εἰρηνικά», τίς «ἐκτενεῖς δεήσεις», τά «πληρωτικά» καί τίς ἄλλες εὐχές καί ὕμνους).
2. Αὐτά περίπου καί δι’ ὀλίγων γίνονται κατά τήν θεία Λειτουργία. Τώρα ἀπομένει νά δοῦμε τό ἄλλο μέρος τοῦ θέματός μας: Ποιά εἶναι ἐκεῖνα πού δημιουργοῦν τά κύρια ἐμπόδια, ὥστε πολλοί ἄνθρωποι νά μήν ἐκκλησιάζονται; (...). (Ἄς ποῦν τά παιδιά τίς ἀπόψεις τους. Κυρίως θά τονισθοῦν τά ἑξῆς):
- Τό βασικότερο πού κάνει πολλούς νά μήν ἐκκλησιάζονται εἶναι ἡ ἄγνοια, ἡ ἔλλειψη γνώσεως, (ἤ ἐπαρκοῦς γνώσεως) τῆς σημασίας τῆς θείας Λειτουργίας. Δέν ξέρουν, δέν ἐνδιαφέρονται νά μάθουν, δέν ἐμβαθύνουν στήν ἔννοια τῶν ὅσων τελοῦνται. Δέν μποροῦν νά κάνουν διάκριση μεταξύ θείας Λειτουργίας καί Ἑσπερινοῦ ἤ «Χαιρετισμῶν» κλπ. Προτιμοῦν τούς Χαιρετισμούς ἀπό τή θεία Λειτουργία ἤ καί ἐπαναπαύονται μόνο σ᾿ αὐτούς. Πολλοί τά θεωροῦν τύπο ἤ κάτι πού μᾶς παραδόθηκε καί παραμένει. Καί ἤ δέν ἔρχονται καθόλου στήν ἐκκλησία ἤ ἔρχονται ἀπό συνήθεια ἤ ἀνάγκη καί παρακολουθοῦν τήν θεία Λειτουργία χωρίς ὅμως νά μποροῦν νά ἐμβαθύνουν καί νά συμμετέχουν. Γι’ αὐτό καί δέν τούς «κάνει ὄρεξη» νά πηγαίνουν τακτικά στήν ᾿Εκκλησία. Γιά τούς λόγους αὐτούς χρειάζεται καί ἀπό ἐμᾶς, μαζί μέ τό σημερινό μας θέμα καί ἐπ᾿ εὐκαιρίᾳ αὐτοῦ, ἡ μελέτη ὁρισμένων βιβλίων, τά ὁποῖα κατατοπίζουν καί ἐξηγοῦν τήν σημασία τόσο τῆς θείας Λειτουργίας, ὅσο καί τοῦ ἐκκλησιασμοῦ μας. ῾Η ἐνημέρωση αὐτή θά μᾶς φέρει σέ ἐπίγνωση καί συναίσθηση τῆς ἀνάγκης τοῦ ἐκκλησιασμοῦ καί θά δημιουργήσει τήν διάθεση καί τήν ἐπιθυμία νά ἐκκλησιαζόμαστε πάντοτε καί νωρίς καί καλά. Μέ τόν τρόπο αὐτό θά ἐκλείψουν καί πολλά ἀπό τά ἄλλα ἐμπόδια, τά ὁποῖα παρουσιάζονται κάθε τόσο, γιά νά μᾶς κρατήσουν μακρυά ἀπό τήν θεία Λειτουργία τῆς Κυριακῆς.
- Ἄλλο ἐμπόδιο — κυρίως γιά τούς ἀνθρώπους τῶν μεγάλων πόλεων — εἶναι οἱ ἐκδρομές τοῦ Σαββατοκύριακου. Θά πᾶμε στό ἐξοχικό, θά κανονίσουμε ποδόσφαιρο, θά βγοῦμε γιά νά διασκεδάσουμε μέχρι ἀργά τό βράδυ τοῦ Σαββάτου. Ἔτσι παραμελεῖται ἤ καί περιφρονεῖται ὁ ἐκκλησιασμός καί ἀναβάλλεται γιά ...ἀργότερα. Ἄλλοι ἀρκοῦνται στήν παρακολούθηση τῆς θείας Λειτουργίας ἀπό τό ραδιόφωνο τοῦ αὐτοκινήτου πού τρέχει τήν ὥρα ἐκείνη, ἤ τοῦ ἐξοχικοῦ σπιτιοῦ τους. Ἀλλά εἴπαμε, ὅτι ἡ Κυριακή δέν ἀνήκει σ’ἐμᾶς. Ἀνήκει στόν Θεό καί τήν ψυχή μας. Γι’ αὐτό καί δέν ἔχουμε δικαίωμα νά ἀσχοληθοῦμε τήν ἡμέρα αὐτή μέ κάτι ἄλλο, ἐάν πρῶτα δέν ἐκκλησιαστοῦμεὙπάρχει ὅμως καί ἄλλο βασικό ἐμπόδιο γιά τόν ἐκκλησιασμό. Αὐτό εἶναι ἡ ραθυμία μας. Ἀπό τεμπελιά μένουμε στό κρεβάτι καί στό σπίτι καί δέν θέλουμε νά πᾶμε στήν ᾿Εκκλησία. ῾Η ραθυμία ἀκόμη δέν μᾶς ἀφήνει νά συγκεντρωθοῦμε καί νά προσέχουμε στά ὅσα λέγονται καί τελοῦνται στή θεία Λειτουργία. Χρειάζεται μία ἐντονότερη προσπάθεια συγκεντρώσεως, προσοχῆς καί προσευχῆς. Νά παρακολουθοῦμε τά λεγόμενα. ῾Η ψυχή μας νά τά κάνει δικά της. ῞Οταν ὑπάρχει τέτοια προσοχή, τότε ὁ ἐκκλησιασμός γίνεται κάτι τό εὐχάριστο. Ἡ κούραση φεύγει καί γενικῶς ὑπάρχει νόημα καί οὐσία στήν ὅλη ὑπόθεση καί ἠ ψυχή ἀπασχολεῖται καί ἱκανοποιεῖται.
Τί θά βοηθήσει ἐξωτερικῶς στή συγκέντρωση αὐτή;(...)
῾Η παρακολούθηση τῆς Θείας Λειτουργίας ἀπό τό Λειτουργικό ἐγκόλπιο. ῞Οταν διαβάζουμε τό κείμενο καί βοηθούμαστε καί ἀπό τήν ἑρμηνεία του, τότε ἐννοοῦμε τά πράγματα, συγκεντρωνόμαστε, προσευχόμαστε καλύτερα.
Ἐπίσης βοηθεῖ τό νά διαλέξουμε ἕνα Ναό, ὅπου νά ὑπάρχει σχετική ἡσυχία, ἀποδοτικό ψάλσιμο, καλή τέλεση τῆς θείας Λειτουργίας. Καί μέσα στόν Ναό νά προτιμοῦμε μία ἥσυχη θέση ὅπου δέν θά περνᾶ πολύς κόσμος, δέν θά μᾶς σπρώχνουν, δέν θά ἀκούγονται συνομιλίες κλπ. Ὅλα αὐτά εἶναι βοηθητικά καί πρέπει νά τά ἐπιδιώκουμε.
Τό σημαντικότερο ὅμως εἶναι ἡ ἐσωτερική προετοιμασία: νά καθαρίζουμε τήν καρδιά μας ἀπό τούς μολυσμούς τῆς ἁμαρτίας καί νά ἀφήνουμε κατά μέρος τά περιττά βάρη τῶν καθημερινῶν προβλημάτων ὥστε ἡ θεία Χάρη νά βρίσκει μέσα μας χῶρο γιά νά κατασκηνώσει. Ὅσο περισσότερο διατηροῦμε τήν ψυχή μας ἁγνή καί καθαρή τόσο περισσότερα θά εἶναι τά δῶρα τοῦ Θεοῦ πού θά λαμβάνουμε ἀπό τή συμμετοχή μας στή Θεία Λειτουργία.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Παλαιότερα, γιά τούς Ἑβραίους ὑπῆρχε ἕνας μόνο Ναός, στά Ἱεροσόλυμα. Καί ξεκινοῦσαν οἱ εὐλαβεῖς προσκυνητές ἀπό πολύ μακρυά καί ἔκαναν ἱερές ἀποδημίες νά φθάσουν μετά ἀπό μέρες πολλές καί κόπους πολλούς στά Ἱεροσόλυμα, γιά νά λατρεύσουν ἐκεῖ τόν Θεό. Στόν δρόμο ἔψαλλαν διάφορες Ὠδές, πού ἔδειχναν τήν λαχτάρα τους, τήν εὐφροσύνη καί τή χαρά τους γιά νά ἔρθουν στίς αὐλές τῶν ἱερῶν σκηνωμάτων τοῦ Κυρίου «Εὐφράνθην ἐπί τοῖς εἰρηκόσι μοι· εἰς οἶκον Κυρίου πορευσόμεθα...» (Ψαλ. ρκα΄ 1). Πόσο περισσότερο πρέπει ἐμεῖς νά εὐφραινόμαστε καί νά χαιρόμαστε, ὅταν ἔρχεται ἡ ὥρα τοῦ ἐκκλησιασμοῦ, τῆς κοινῆς ὅλων τῶν ἀδελφῶν Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν λατρείας πρός τόν Θεό! Καί πόσο ἀσύγκριτη εἶναι ἡ διαφορά μεταξύ τῆς δικῆς μας λατρείας καί ἐκείνης! Καί πόσο εὐκολότερο εἶναι νά βρεθοῦμε στόν δικό μας Ναό, παρ’ ὅ,τι οἱ Ἑβραῖοι στά Ἱεροσόλυμα...
Θά ἰσχύει λοιπόν καί γιά ἐμᾶς αὐτό πού ψάλλουμε στούς Ἀναβαθμούς κατά τόν Ὄρθρο: «Ἐπί τοῖς εἰρηκόσι μοι ὁδεύσωμεν εἰς τάς αὐλάς τοῦ Κυρίου, εὐφράνθη μου τό πνεῦμα, συγχαίρει ἡ καρδία» (Ἀντίφωνον Γ’, ἦχος α’).
ΣΥΝΘΗΜΑ: Μέ χαρά καί συναίσθηση πάντοτε στήν Ἐκκλησία.