ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΑΣ
"Εργο τού όσίου Άνδρέα Ραντονέζσκν Ρουμπλιώφ. `Ο όσιος Άνδρέας γεννήθηκε τό 1360 μ.Χ. καί εισήλθε νέος στό μοναχισμό. Γνώρισε τούς όσίους Νικήτα καί Σέργιο, στούς όποίους καί μαθήτευσε. Τήν εικονογραφική τεχνική διδάχδηκε άπό τό Θεοφάνη τόν "Ελληνα, τήν τεχνοτροπία τού όποίου έκφράζει στις εικόνες τον. Μέ τό δάσκαλό τον συνεργάστηκε στήν εικονογράφηση τον ναού τού Εύαγγελισμού τής Θεοτόκου στό Κρεμλίνο. Μέ τό συνεργάτη τον Δανιήλ ζωγραφίζούν τό ναό τής Κοιμήσεως τής Θεοτόκου τον Βλαντιμήρ, όπως καί τό εικονοστάσιο τού ναού τής Λαύρας τού άγίου Σεργίου.
Τό χαρακτηριστικότερο έργο τον (κατά τή β' γ' δεκαετία τού ιε' αίώνα) είναι ή παράσταση τής Φιλοξενίας τον Άβραάμ, ή όποία, κατά τούς πατέρες, απεικονίζει τή θεοφάνεια, δηλαδή τή φανέρωση τής Άγίας Τριάδας. Παρόμοιες έκφράσεις συναντούμε καί σέ άλλες περιοχές τής 'Ορδοδοξέας.
Κίνητρο αυτής τής απεικόνισης ήταν κυρίως νά έξαρθεί ή προσωπικότητα καί τό έργο τού μεγάλού οσίου Σεργίου (1392) τού Ραντονέζ, άλλά καί νά διακηρυχθεί μέ τό χρωστήρα τής τεχνικής τής αγιογραφίας τό δόγμα περί τής Άγίας Τριάδας.
Στήν ύπόψη εικόνα αποτυπώνονται οί τρείς 'Υιμηλοί 'Επισκέπτες στον Άβραάμ. Είναι γνωστό τό περιστατικό τούτο τής φιλοξενίας στή Δρύ τού Μαμβρή άπό τήν Παλαιά Διαθήκη f Γεν. 18,1 κ.έ.).
Τό Ιδιόμορφο καί θαυμαστό στήν εικόνα είναι ότι στό τρατέζι δέν παρατέθενται φαγητά. Είναι τοποθετημένος ένας κά-
λυκας. Τό περιεχόμενό τον φαίνεται νά αποτελεί τό αντικείμενο αναφοράς καί τών Τριών τής εικόνας.
Τά πρόσωπα έμφανίζονται μέ μιά βοώσα σιωπή. Συνδιαλέγονται χωρίς νά μιλούν. Κάθονται σέ ισοϋιψείς καί ισότιμους θρόνούς. Δείγμα τον έξουσιαστικοϋ προνομίού τούς είναι ή κατοχή καί άπό τούς Τρείς ράβδου. Καί τά τρία πρόσωπα, άν αυτό προσεχθεί, έγγράφονται σέ κύκλο, αφού ή παρουσία καί ή διάταξη τών θέσεών τους, τούτο υπαγορεύει. Άκριβώς, γιά νά δηλωθεί τό τέλειο τής ουσίας και νά εξαρθεί ή μετοχή και ή κατοχή καί ή κοινωνία τους στήν κοινή ουσία, άλλά καί νά έρμηνευθεί τό διακριτό τών προσώπων τούς, όπως καί ή άσύγχυτη άλληλοπεριχώρησή τους.
Είναι ένδεδυμένοι μέ όμοιόμορφα άλλά διαφορετικών αποχρώσεων ρούχα. Στό πρώτο πρόσωπο άπό αριστερά δεσπόζει τό καφέ χρώμα σέ συνδιασμό μέ τό γαλάζιο. Στό δεύτερο, στή μέση, κυριαρχεί τό βαθύ καφέ χρώμα μέ τό γαλάζιο, άλλά μέ έντονη τή χρυσίζουσα λωρίδα στό δεξιό ώμο. Καί στό τρίτο φαντάζει πάλι τό καφέ χρώμα σέ μιά άμορφη παραλλαγή μέ τό πράσινο.
Τό κοινό χρώμα παραπέμπει στή δραστική κίνηση τής ουσίας τής Άγίας Τριάδας διαμέσου τών θείων προσώπων, γιά νά έρμηνευθεί τό κοινό τον έργου τής οικονομίας τής Άγίας Τριάδας στήν κτίση καί στήν ιστορία, τό όποίο πηγάζει εκ τού Πατρός, τό πρώτο πρόσωπο (αριστερά στήν εικόνα), διέρχεται διά τού Υιού (τό δεύτερο στή μέση πρόσωπο) καί απολήγει εν Άγίω Πνεύματι (τό τρίτο πρόσωπο).
Τό βαθύ καφέ χρώμα τού ενδύματος στό δεύτερο πρόσωπο της εικόνα υπογραμμιζει τη γήινη ή την άνθρώπινη φύση τουΘεανθρώπου Χριστού, ενώ ή λωρίδα, ώς επωμίδα στό σώμα τού Χριστού, διακηρύττει τούς λόγους τον προφήτη 'Ησάϊα: "ού ή αρχή έγενήθη επί τού ώμού αυτού" ('Ησ. 9,6), γιά νά καταδείξει τή σταυρική τον θυσία, προκειμένού νά σώσει τόν ανθρωπο.
`Η απόχρωση τού πράσινου χρώματος στό τρίτο πρόσωπο διαδηλώνει τήν ευεργετική επιδημία τού Παρακλήτού Πνεύματος, όποια άρδεύει την άνικμη και ξηρή γη τών καρδιών των άνθρώπων καί τής χαρίζει τήν έλπίδα τής αύξησης καί τής καρποφορίας.
`Η προσοχή μας στρέφεται καί στην έκφραση τών προσώπων. `Ο πρώτος τής Τριάδας φέρεται ώς ό επικεφαλής, αφού ό Πατήρ συνιστά τό "κεφάλαιον" τής Θεότητας καί ό αίτιος τής ένδοτριαδικής ζωής άλλά καί ή πηγή τής οικονομικής Άγίας Τριάδας. 'Άλλωστε ή κλίση τών κεφαλών τών άλλων δύο προσώπων πρός τόν πρώτο τής Εικόνας διερμηνεύούν τήν έκ τού Πατρός άρρητη καί άίδια καί άνεννόητη προέλευσή τους, τον Υιού "διά τής γεννήσεως" καί τού Άγίου Πνεύματος "διά τής έκπορεύσεω " Ταυτόχρονα, όμως τό κάθε πρόσωπο έκφράζει κατά σειρά: Τό πρώτο τήν ευδοκία τον Πατρός, τό δεύτερο τή συγκατάνεύση τού Υίού και τό τρίτο τή συνέργεια τού Άγίον Πνεύματος, ώστε νά ένανθρωπήσει ό Λόγος καί νά σωθεί ό άνθρωπος καί ό κόσμος.
Ούτε καί πάλι είναι άνεύ λόγου ή απεικόνιση πίσω άπό τό πρώτο πρόσωπο σπιτιού, πίσω άπό τό δεύτερο δένδρου καί πίσω άπό τό τρίτο βράχου. Καί ό λόγος, γιά νά επιβεβαιώνεται ή άγιογραφική ρήση, στή μια περίπτωση: "εν τή οικία τού Πατρός μού μοναί πολλαί εισί" ('.1ω. 14,2), στή δεύτερη: ότι ό Χριστός είναι "τό δένδρον τής ζωής"(Γεν. 2,9) καί στην τρίτη. ή προφητική άγγελία: "άγαλλιάσθω έρημος καί άνθείτω ώς κρίνον" ('Ησ. 35,1).
'Εντύπωση, πάντως, προκαλεί ότι καί τών τριών προσώπων ή προσοχή είναι στραμμένη στό κέντρο τής τράπεζας, ή όποία καί εκφράζει τόν κόσμο. `Ο κάλυκας καί τό περιεχόμενό τον έποτελούν τό κεντρικό σημείο αναφοράς τούς.
Ετσι, ποιό είναι τό σωστικό μήνυμα, τό όποίο ό άγιογράφοι σκοπεύει νά μεταδώσει; Τούτο επικεντρώνεται στό περιεχόμενο τον κάλυκα. Τί είναι αυτό; Είναι εκείνο πού παρατέδεται στό Άγιο Ποτήριο, επί της ΆγΙας Τράπεζας καί προσφέρεταιστά μέλη τής οικογένειας τού Θεού, δηλαδή τής 'Εκκλησίας. Είναι τό Σώμα καί τό Αίμα τού Χριστού. Τούτο τό γεγονός επαναλαμβάνεται κατά αλήθεια σέ κάδε θεία Λειτουργία. `Η ευχή τού καθαγιασμού τών Τιμίων Δώρων είναι, έπί τού προκειμένου, έντονα εύγλωττη. `Ο λειτουργός, τή φοβερή εκείνη στιγμή, παρακαλεί, προσευχόμενος, μέ τή συμμετοχή τον λαού του Θεού, τό Θεό Πατέρα: "Κατάπεμψον τό Πνεύμά σου τό `Αγιον έφ' ήμάς καί έπί τά προκείμενα δώρα ταύτα. Καί ποίησον...". "Ετσι τό μέγιστο των θαυμάτων επιτελείται μέ τούτο τό μυστήριο τής θείας Κοινωνίας. Μέ ένα καί μοναδικό λόγο: Νά μπορέσει ό άνθρωπος νά έπανενωθεί οντολογικά μέ τόν τριαδικό Θεό στό πρόσωπο τού Θεού Λόγον, ό όποιος προσέλαβε "καδ' ύπόστασιν" τήν άνθρώπινη φύση.
Τούτο τό σωστικό νόημα διακηρύττεται καί από τόν Κύριό μας 'Ιησού Χριστό, όταν λέγει: "'Εάν μή φάγητε τήν σάρκα τον Υιού τού άνθρώπου και πίητε αυτού τό αίμα, ούκ έχε τε ζωήν έν έαυτοίς" ('Ιω. 6,53).
"Ετσι, τό κεντρικό σημείο αναφοράς τής εικόνας τον όσίου Άνδρέα Ρουμπλιώφ είναι ή μόνιμη απόφαση τής αγάπης τού τριαδικού Θεού νά σώσει τόν άνθρωπο καί νά τόν έπαναγάγει στό αρχαίο καί στό έσχατολογικό του κάλλος. Νά τόν έπανεντάξει μέσα στή Βασιλεία τον. Καί όλα τούτα διερμηνεύονται ώς πίστη καί πράξη καί άλήθεια τής 'Εκκλησίας σέ μιά είκόνα!