Καθώς ἐπιστρέφουμε στὰ τοπία τῆς μνήμης, εἶναι σπουδαῖο, πιστεύω, νὰ ἐπιχειρήσουμε νὰ προσλάβουμε ὄχι μόνο ἱστορικῶς, μὲ τὴν ὀπτική, δηλαδή, τῆς χρονικότητος, ἀλλὰ καὶ ἐκκλησιαστικῶς, μὲ τὴν ὀπτικὴ καὶ τὴν προοπτικὴ τῆς αἰωνιότητος, τὸ δρᾶμα ἤ, καλύτερα, τὴν ἐν Χριστῷ ἐποποιΐα τῆς Κύπρου, καθὼς στὴν Κύπρο μαρτύρησαν καὶ ἁγιάσθησαν ἑκατοντάδες ὀρθόδοξοι ἀδελφοί μας. Εἴτε στὸ πεδίο τῆς μάχης εἴτε στὰ μετόπισθεν, ὡς ἀθῶα θύματα τῆς τουρκικῆς βίας καὶ βαρβαρότητος. Αὐτὴ ἡ διάσταση τοῦ μαρτυρίου καὶ τοῦ ἁγιασμοῦ προσδίδει στὴν τραγωδία τῆς Κύπρου μιὰν ἄλλη δυναμική, καθὼς ὅλα πλέον εἰσέρχονται στὸν τόπο τοῦ φωτός. Στὸν τόπο τοῦ ἁγιασμοῦ καὶ τῆς Χάριτος.
Ἔτσι εἰσῆλθε, διὰ τοῦ μαρτυρίου, στὸν τόπο τοῦ ἁγιασμοῦ ἡ γενεὰ ἐκείνη τῆς εἰσβολῆς. Ἔτσι εἰσῆλθε, διὰ τοῦ θανάτου του, στὸν τόπο τοῦ φωτὸς ὁ Μιχαὴλ Ζένιος. Ἕνα Νέο Μαρτυρολόγιο θὰ ἀποκάλυπτε αὐτὸ τὸ περικείμενο νέφος τῶν μαρτύρων τῆς Κύπρου, ποὺ μᾶς ὁδηγοῦν, ὄχι μόνο στὸν τόπο τῆς ἀνείπωτης τραγωδίας καὶ τοῦ συνακόλουθου πόνου, ἀλλὰ καὶ στὸν τόπο τῆς παραμυθίας καὶ τοῦ φωτός. Οἱ ἑκατοντάδες νεκροί, θύματα τοῦ λυσσώδους πάθους, τῆς βαρβαρότητος ἀλλὰ καὶ τῆς γενοκτονίας σὲ βάρος τοῦ ἑλληνισμοῦ τῆς Κύπρου, ποὺ ἐπιχειρήθηκε, ἔχουν πρὸ πολλοῦ ὁδηγηθεῖ στὸν τόπο τοῦ ἁγιασμοῦ καὶ τῆς χάριτος, καθὼς κατέστησαν μάρτυρες τοῦ ἑλληνισμοῦ καὶ τῆς ὀρθοδοξίας, στὴ νέα τουρκοκρατία ποὺ βιώνουμε στὸν τόπο τῆς ἱστορίας.
Ψηλαφώντας, ἐδῶ, στὴ δοκιμαζόμενη Κύπρο, τὴν ὀδύνη τῶν καιρῶν, εἰσπράττουμε καθημερινῶς τὴν ἀδικία στὸν τόπο τῆς ἱστορίας. Ἀλλὰ καὶ τὸν ἁγιασμό. Καὶ τὴ χάρη. Ἔτσι προσλαμβάνω ὅλες τὶς ἐξόδιες ἀκολουθίες, τριάντα ὀκτὼ τόσα χρόνια μετὰ τὴν εισβολή, ἔτσι προσλαμβάνω καὶ αἰσθάνομαι τὰ μνημόσυνα ὅλων ἐκείνων ποὺ ἔπεσαν μαχόμενοι ἡρωϊκῶς, ὑπερασπιζόμενοι τὴν πατρίδα ἢ ἐκείνων ποὺ σφαγιάστηκαν καὶ ἐκτελέστηκαν ἐν ψυχρῷ ἀπὸ τοὺς Τούρκους. Ἔτσι αἰσθάνομαι καὶ τὸ σημερινὸ ἐθνικὸ μνημόσυνο τοῦ Μιχαὴλ Ζένιου, κατὰ τὴν τάξη τῆς Ἐκκλησίας.
Μνημονεύω σήμερα τὸν συμμαθητή μου στὸ Παγκύπριο Γυμνάσιο Μιχαὴλ Ζένιο. Ἔτσι θὰ μιλήσω περισσότερο προσωπικά, καθὼς τὸν Μιχαὴλ τὸν Ζένιο, τὸν θυμᾶμαι ἐκεῖνα τὰ στιβαρὰ καὶ σπουδαῖα χρόνια τοῦ Παγκυπρίου Γυμνασίου, ἑνὸς σχολείου ποὺ οἰκοδομοῦσε τότε ψυχές. Ἦταν ἕνα χρόνο μεγαλύτερός μου. Ἐκεῖ στὸ κλασικό. Ἔτσι στὸ μυστικὸ τόπο τῆς ἑλληνικῆς παιδείας μαθήτευσε ὁ Μιχαὴλ Ζένιος, ἀλλὰ καὶ στὴν ἀγκαλιὰ τῆς Ἐκκλησίας, ἐκεῖ στὰ κατηχητικὰ τῆς ἐποχῆς, στὸν Χριστιανικὸ Ὅμιλο Μαθητῶν, τὸν ΧΟΜ Παλουριωτίσσης, ποὺ ἐκεῖνα τὰ χρόνια ἄνοιγε δρόμους σπουδαίους καὶ στιβαροὺς θεμελίωσης καὶ οἰκοδόμησης ψυχῶν.
Ὁ Μιχαὴλ Ζένιος ἦταν παιδὶ πολυμελοῦς οἰκογένειας. Ἀξιώθηκε, ὅμως, ὅπως καὶ ἄλλα ἀδέλφια του, νὰ σπουδάσει. Στὸ Γυμνάσιο καὶ στὸ Πανεπιστημιο, μετά. Ἔτσι μὲ τὸ ἦθος του, τὴν ἐπιμέλειά του καὶ τὴν ἐπιμονή του ἀξιώθηκε νὰ φοιτήσει, στὴ Φυσικομαθηματικὴ Σχολὴ τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν. Ὡς πτυχιοῦχος ἐπέστρεψε στὴν Κύπρο, ἀσκώντας τὸ ἔργο τοῦ καθηγητῆ σὲ σχολεῖα Μέσης Ἐκπαίδευσης. Μὲ ἕνα τρόπο παράξενο, τότε, στὰ μαθητικά μας χρόνια, γνωρίστηκαν καὶ οἱ γονεῖς μας. Κι ἀκόμα, μὲ ὅλα τὰ ἀδέλφια του κρατᾶμε, χρόνια τώρα, φιλία καὶ ἀγάπη, καθὼς μὲ τοὺς περισσότερους συναντηθήκαμε στὸν τόπο τῆς παιδείας καὶ ὄχι μόνο.
Στὰ φοιτητικά μας χρόνια, συναντιόμαστε ἢ διασταυρωνόμαστε στοὺς δρόμους τῆς Ἀθήνας. Κάποτε συναντηθήκαμε τυχαῖα σ’ ἕνα δωμάτιο νοσοκομείου, ἐκεῖ στὸ Ἀρεταίειο, ἐκεῖ ποὺ εἶχε κοιμηθεῖ ὁ μεγάλος ἅγιός μας τοῦ περασμένου αἰῶνος, ὁ ἅγιος Νεκτάριος. Εἶχε ἔλθει νὰ συμπαρασταθεῖ σὲ ἕνα φίλο του, μαζὶ μὲ ἄλλους ἀπὸ τὸ οἰκοτροφεῖο, ποὺ ἔμεναν.
Ὁ Μιχαὴλ Ζένιος ἔπεσε στὸ Καϊμακλί, στὸν Βόρειο Πόλο, ὑπερασπιζόμενος, ὡς ἔφεδρος ἀνθυπολοχαγός, τὴν πατρίδα του. Δὲν ἐπεχείρησε οὔτε σκέφτηκε νὰ λιποτακτήσει. Οὔτε ἔφυγε. Ὅπως πολλοὶ ἄλλοι. Οὔτε ἀδιαφόρησε. Ἔμεινε ἐκεῖ, στὴν πρώτη γραμμὴ τοῦ πολέμου. Ἦταν 14 Αὐγούστου τοῦ 1974, παραμονὴ τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, ὅταν προήλαυναν τὰ τουρκικὰ στρατεύματα, σκορπώντας παντοῦ τὸ θάνατο. Μιὰ σφαῖρα τὸν βρῆκε, καὶ τὸν ὁδήγησε στὸ θάνατο. Στὴν ἀγκάλη τοῦ Χριστοῦ. Τάφηκε στὸ Στρατιωτικό Κοιμητήριο τῆς Λακατάμιας, ὅπως ἄλλοι πολλοὶ νεκροὶ ἐκείνων τῶν ἡμερῶν τοῦ πολέμου. Ἡ ταυτοποίηση καὶ ἡ ἀνακομιδὴ τῶν λειψάνων του ἔγινε ὕστερα ἀπὸ 27 χρόνια, τὸ 2001, γιὰ νὰ ἀναπαυθεῖ στὸν τόπο τῆς γενέτειράς του, τοὺς Τρούλους.
Σκέφτομαι, σήμερα, καθὼς μνημονεύουμε ἐκκλησιαστικῶς τὸν Μιχαὴλ Ζένιο, πόσο οἱ μάρτυρες τῆς πατρίδος, πρὸ πολλοῦ ἁγιασθέντες στὴν ἀγκάλη του Χριστοῦ, μᾶς παραστέκουν. Μᾶς δίνουν, σ’ αὐτοὺς τοὺς ἔσχατους καιρούς, τὸ παράδειγμα τῆς αὐτοθυσίας. Τὴν αἴσθηση τοῦ χρέους. Τὸν ἔρωτα καὶ τὴν ἀγάπη τῆς πατρίδος. Σὲ καιροὺς ποὺ ὅλα αὐτὰ τὰ ἀφήσαμε καὶ τὰ ἐγκαταλείψαμε, παραδομένοι στὴν ἀδιαφορία, ἀλλὰ καὶ στὸν πλοῦτο καὶ στὴν μέριμνα τοῦ βίου, καὶ τώρα στὴν οἰκονομικὴ κρίση, ἡ ἀναφορὰ στὴ θυσία καὶ στὸ χρέος τῶν θυμάτων τῆς εἰσβολῆς ἔρχεται νὰ μᾶς διανοίξει τὴν προοπτικὴ τῆς ἀλλαγῆς τῆς ζωῆς μας καὶ τῆς ἀναζήτησης τρόπων ἐξόδου ἀπὸ τὴν ἀθλιότητά μας. Τὸ παράδειγμα τοῦ Μιχαὴλ Ζένιου, ποὺ παρέμεινε, σὲ ὧρες κρίσιμες καὶ χαλεπές, ἐκεῖ ποὺ τὸν ἔταξε ἡ πατρίδα, ὅταν ὅλα γύρω του διαλύονταν καὶ χάνονταν, ἂς ἀποτελεῖ γιὰ ὅλους ἐμᾶς, ἀλλὰ καὶ τοὺς νεότερους ἕνα παράδειγμα βίου. Ἕνα παράδειγμα καὶ πρότυπο ζωῆς. Καὶ ξέρουμε ὅλοι, πόσο χρειαζόμαστε τὰ πρότυπα τῆς ἀρετῆς καὶ τῆς ἀνδρείαςς σὲ καιροὺς δειλίας καὶ φόβου.
Ὁ Θεός, ποὺ ὅλους μᾶς σκέπει καὶ μᾶς ἀγκαλιάζει ἂς ἀναπαύει στὴν ἀγκάλη του τὸν μάρτυρά Του, ἀλλὰ καὶ τὸν ἤρωα τῆς πατρίδος Μιχαὴλ Ζένιο κι ἂς σκέπει καὶ προστατεύει καὶ ὅλους ἐμᾶς. Αἰωνία ἂς εἶναι ἡ μνήμη τοῦ ἥρωος καὶ μάρτυρος ἀδελφοῦ μας Μιχαὴλ Ζένιου.
Νίκος Ορφανίδης
Κυριακή, 21 Ὀκτωβρίου 2012