14 Σεπτεμβρίου Δεσποτική Εορτή της Παγκόσμιας Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού και Ημέρα Μνήμης και Τιμής για τον Ελληνισμό της Μικράς Ασίας και τη Μικρασιατική Καταστροφή

σμυρνηΗ 14 η Σεπτεμβρίου είναι μία μέρα ξεχωριστή και ιδιαίτερη για τους Ορθόδοξους Χριστιανούς, αλλά και μία μέρα σημαδιακή και επώδυνη για τον Ορθόδοξο Ελληνισμό.

 

Μέρα ξεχωριστή γιατί κάθε χρόνο στις 14 Σεπτεμβρίου, εμείς, οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί γιορτάζουμε την Ύψωση του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού. Ο Τίμιος Σταυρός του Κυρίου αποτελεί το κορυφαίο σύμβολο θυσίας και αγιασμού για την Εκκλησία μας.

 

Συγκεκριμένα, τον 4 ο αι. μ.Χ. όταν η Αγία Ελένη πραγματοποιούσε ανασκαφές για την εύρεση του Τιμίου Σταυρού οδηγήθηκε στην ανακάλυψη του από το αρωματικό φυτό, το γνωστό σε όλους μας βασιλικό. Η Αγία Ελένη με δάκρυα στα μάτια παρέδωσε τον Τίμιο Σταυρό στον τότε Πατριάρχη Μακάριο, ο οποίος στις 14 Σεπτεμβρίου του έτους 335μ.Χ. τον ύψωσε στον Γολγοθά και τον τοποθέτησε στον ναό της Αναστάσεως, τον οποίο είχε ανεγείρει η Αγία πάνω από τον Πανάγιο Τάφο και ο οποίος σώζεται ως σήμερα. Εις ανάμνηση του γεγονότος η Εκκλησία τιμά τη μέρα αυτή και μοιράζει στους πιστούς ως ευλογία ένα κομμάτι βασιλικού.

 

Ταυτόχρονα, τη μέρα αυτή ο Ορθόδοξος Ελληνισμός τιμά και μνημονεύει τον Μητροπολίτη Σμύρνης Άγιο Χρυσόστομο και όλους τους σφαγιασθέντες Έλληνες του 1922 κατά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Η μέρα αυτή ξυπνά στον απανταχού Ελληνισμό μνήμες επώδυνες.

 

Η Μικρασία, η πανάρχαια κοιτίδα του ελληνικού πολιτισμού, έμελλε πριν από 99 χρόνια , να υποστεί το μεγαλύτερο ξεκλήρισμα εξαιτίας των τουρκικών σφαγών και των μαζικών εξισλαμισμών. Βέβαια, ο αφανισμός αυτός ξεκίνησε περί τα μέσα του 14 ου αι., όταν η Μικρά Ασία καταλήφθηκε από τους Τούρκους. Παρά τον αφανισμό που υπέστησαν οι Έλληνες ανά τους αιώνες το Ελληνικό στοιχείο ζούσε και μεγαλουργούσε συνθέτοντας βέβαια μια απειλή για τους Νεότουρκους που ήδη από το 1911 είχαν αποφασίσει την γενοκτονία των Χριστιανών, προτού δηλαδή το τέλος των Βαλκανικών πολέμων, που για την Ελλάδα σηματοδότησε την εδαφική της επέκταση. Από το 1913 – 1914 ξεκίνησαν οι πρώτοι συστηματικοί διωγμοί εναντίον του μικρασιατικού ελληνισμού, μέχρι τον οριστικό ξεριζωμό του 1922. «Ένα βίαιο κύμα εξοντώσεων, εκτοπίσεων, σφαγών, λεηλασιών συνέθετε το καθημερινό σκηνικό. Φρικτά και τερατώδη γεγονότα. Οι Νεότουρκοι, με υπόδειξη των Γερμανών θέτουν σε εφαρμογή ένα φρικαλέο σχέδιο. Για να μην προκληθεί αντίδραση από τον λεγόμενο «πολιτισμένο κόσμο», προτείνουν και τον τρόπο εξόντωσης των Χριστιανών, την «τελική λύση» που έχει άλλο όνομα στη Μικρά Ασία, λέγεται «λευκός θάνατος», οι εξοντωτικές εκείνες εκτοπίσεις και οδοιπορίες μέσα στο χιόνι των γυναικοπαίδων και των γερόντων και οι άντρες αποδεκατίζονται στα στα ΑΜΕΛΕ ΤΑΜΠΟΥΡΟΥ τα φοβερά τάγματα εργασίας. Ήταν ένα Άουσβιτς εν ροή, οι άνθρωποι πέθαιναν καθ’ οδόν» (Δημήτρης Νατσιός). «Δεν περπατούσαν για να φτάσουν κάπου• όχι, περπατούσαν για να πεθάνουν από τις κακουχίες, την παγωνιά, την πείνα, τον εξευτελισμό του ανθρώπου. Δεν υπήρχε τέρμα, το ταξίδι προς τον θάνατο ήταν ο θάνατος», σημειώνει ο καθ. Παν. Ενεπεκίδης.

 

Τον Μάϊο του 1919, ο ένδοξος ελληνικός στρατός αποβιβάζεται στην αρχόντισσα της Ιωνίας, τη Σμύρνη για να απελευθερώσει τα «Ματωμένα Χώματα» της Μικρασίας. Οι μάχες κράτησαν τρία χρόνια και τρεις μήνες. Ενώ οι επιτυχίες του ελληνικού στρατού διαδέχονταν η μία την άλλη, οι εξελίξεις στο οθωμανικό κράτος ήταν ραγδαίες. Ο Κεμάλ Ατατούρκ, πρεσβευτής των νεότουρκων που δεν αποδέχθηκαν τη Συνθήκη των Σεβρών, ανατρέπει το σουλτάνο και δημιουργεί κυβέρνηση. Ο Κεμάλ προχωράει σε μυστικές συμφωνίες με τη Γαλλία, την Ιταλία και τη Ρωσία για την προμήθεια πολεμικού υλικού. Αφού ακυρώνει την ισχύ της Συνθήκης των Σεβρών, συνθηκολογεί με τη Ρωσία για να προφυλάξει τα νώτα του. Από την ελληνική πλευρά μια σειρά λαθών, αντικειμενικών δυσκολιών, μικροπολιτικών συμφερόντων και παθών αλλά και η υπόσκαψη από τους δήθεν συμμάχους μας θα οδηγήσουν στον μαύρο Αύγουστο του ’22. Η τραγωδία ασύλληπτη.

 

Προσκυνούμε τα πάθη του λαού μας. Η Μεγάλη Εβδομάδα του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας. Μέσα σε λίγες ώρες η κοιτίδα των μεγάλων φιλοσόφων, των μεγάλων Πατέρων της Εκκλησίας, η αγιοτόκος και ηρωοτόκος Μικρά Ασία ξεκληρίζεται. Το Γένος χάνει τον ένα πνεύμονά του. Και η Σμύρνη φλέγεται, κρανίου τόπος. Γράφει ο Γάλλος συγγραφέας Εντ. Ντριό: «χιλιάδες δυστυχείς υπάρξεις σωρευμένες κατά μήκος της προκυμαίας ρίχτηκαν στη θάλασσα. Σε μεγάλο μήκος του λιμανιού εκατοντάδες πτωμάτων είχαν γεμίσει την θάλασσα, ώστε να μπορεί να βαδίσει κανείς πάνω σ’ αυτά. Τους επιπλέοντες τους αποτέλειωναν οι Τούρκοι με ξύλα και σπαθιά. Αναρίθμητες οι υπάρξεις προπαντός γυναίκες, παιδιά και γέροντες εσφάγησαν μέσα σε αίσχιστες θηριωδίες». Όλοι προσπαθούν να φύγουν. Ένας μόνο μένει πιστός άχρι θανάτου. Ο άγιος Επίσκοπος της Σμύρνης, ο Χρυσόστομος Καλαφάτης. Αν και του προσφέρθηκαν πολλές ευκαιρίες να εγκαταλείψει τη Σμύρνη αυτός προτίμησε να μείνει και να συμμεριστεί την τύχη του ποιμνίου.... Οι Τούρκοι αφού τον τύφλωσαν, τον έσυραν από τα γένια στον τουρκομαχαλά, τον πετσόκοβαν κι εκείνος… τους ευλογούσε! Και έμεινε, κοσμώντας το εικονοστάσι του Γένους και της Εκκλησίας μας αυτός και μαζί του εκατομμύρια Χριστιανών Ελλήνων.

 

Η πυρπόληση της Ιωνικής πρωτεύουσας είναι ένα από τα πολλά εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και του πολιτισμού που διέπραξαν οι Τούρκοι κατά τη διάρκεια της ιστορίας τους. Η μικρασιατική καταστροφή ήταν για τον Ελληνισμό εθνική συμφορά. Σε 1,5 εκατομμύριο ανέρχονται οι πρόσφυγες της μικρασιατικής γης που αναζήτησαν σωτηρία καταφεύγοντας στην Ελλάδα, εκατοντάδες χιλιάδες σφαγιάστηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν. Ο πανάρχαιος μικρασιατικός Ελληνισμός ξεριζώθηκε. Σε 300.000 χιλιάδες υπολογίζονται οι πρόσφυγες που πέθαναν μετά την άφιξή τους στην Ελλάδα. Από την λύπη τους, από τον καημό τους για την αιματοβαμμένη πατρίδα. Και όμως εκείνες οι ρημαγμένες ψυχές που μοσχοβολούσαν σαν το Τίμιο Ξύλο, όπως θα έλεγε ο Αϊβαλιώτης δάσκαλος του Γένους Φ.Κόντογλου, έδωσαν νέα πνοή στην ταλαίπωρη Ελλάδα.

 

Αυτός ο λαός που λέγεται Ρωμιοσύνη, κάθε ταπείνωση, κάθε δυσκολία και κάθε συμφορά που τον βρίσκει, την χρησιμοποιεί ως εφαλτήριο για μία καινούργια αρχή, για ένα καινούργιο ξεκίνημα, για καινούργιες επιτυχίες, για καινούργιες λάμψεις και δόξες, κι έτσι έγινε! Το πρώτο που έκαναν όπου βρέθηκαν ήταν να κτίσουν μία Εκκλησία, και γύρω από αυτήν την Εκκλησία οργανώθηκαν οι πρώτοι καταυλισμοί, που σήμερα είναι πόλεις όμορφες, πολλές εκ των οποίων φέρουν τα ονόματα των αλησμόνητων πατρίδων: Νέα Σμύρνη, Νέα Χαλκηδόνα, Νέα Φιλαδέλφεια, Νέο Ικόνιο, Νέα Πέραμος, Νέα Κύζικος».

 

Μέρα μνήμης και τιμής λοιπόν η σημερινή μέρα στις γενιές των Ελλήνων που δημιούργησαν το ξεχωριστό και ανεπανάληπτο κομμάτι της Ιστορίας μας που το μαρτυρούν μέχρι σήμερα τα προαιώνια μνημεία που βρίσκονται διάσπαρτα στη μικρασιατική γη. Μέρα θύμησης του τραγικού ξεριζωμού αλλά και μέρα υπόμνησης ότι ο Ελληνισμός μέχρι το 1922 απλωνόταν και στις δύο ακτές του Αιγαίου. Η Μικρασία, ο Πόντος, η Ανατολική Θράκη, η Κωνσταντινούπολη , η Σμύρνη δεν θα πάψουν ποτέ να είναι οι αλησμόνητες πατρίδες.

 

Ας ευχηθούμε, το αίμα των άδικα σφαγιασθέντων προγόνων μας, τα δάκρυα των οσίων που ανέδειξε η γη της Μικρασίας, να είναι πάντοτε ευχή και ευλογία για τη Ρωμιοσύνη και για όλη την Ορθοδοξία. Κι ο Θεός μέσα από τις δύσκολες μέρες που περνάμε να μας αξιώσει να δούμε καλύτερες μέρες. Αισιοδοξία λοιπόν, ελπίδα και πάνω από όλα πίστη στη Ζωοποιό δύναμη του Σταυρού μας!

 

Ευφροσύνη Νικηφόρου – Φιλόλογος (Ομιλία που έγινε στο Λύκειο Κύκκου Α΄ 14.9.21) 

Επικοινωνία

Διεύθυνση Μεγάλου Ναού: Δανάης 1, Έγκωμη,
2408, Λευκωσία
Διεύθυνση Μικρού Ναού: Αγίου Νικολάου 1, Έγκωμη, 2408, Λευκωσία
Τηλέφωνο: 22355300
Fax: 22590969
Email: agiosnikolaosengomis

@gmail.com

Announcement

Church of Saint Nicolaos in Engomi is open daily from 8:30 am to 12:00 noon, from 5:00 to 8:00 pm and the hours of Liturgical services. For more information contact us on: agiosnikolaosengomis@gmail.com